23 czerwca 2017 roku,  w Sali Kolumnowej budynku ZNP, odbyła się konferencja organizowana przez Radę Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP we współpracy z Krajową Sekcją Nauki NSZZ „Solidarność” i Forum Związków Zawodowych poświęcona sprawom przygotowywanej reformy szkolnictwa wyższego i nauki. Prezes RSzWiN ZNP Janusz Rak przywitał wszystkich uczestników, a następnie odbyły się prezentacje stanowisk poszczególnych central związkowych. W imieniu ZNP Prezes Janusz Rak  przedstawił materiał, który dzień wcześniej został przedyskutowany i przyjęty na posiedzeniu Rady SzWiN ZNP. Potem Przewodniczący KSN NSZZ „Solidarność” Bogusław Dołęga wystąpił prezentując koncepcję swojej organizacji w kwestii reformy, a reprezentantka Forum Związków Zawodowych  z Państwowego Instytutu Motoryzacji Anna Kierasińska wypowiedziała się w sprawie ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym. Dyrektor Ewa Trojanowska z Departamentu Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiła obecny stan prac nad ustawą w kwestiach pracowniczych, które są w znacznym stopniu otwarte do dyskusji. Niektóre sprawy są już w projekcie ustawy zawarte, np.: przeniesienie do statutów uczelni wymiaru pensum dydaktycznego oraz wykazu stanowisk nauczycieli akademickich. Inne będą podlegały dyskusji, szczególnie na spotkaniu z przedstawicielami związków zawodowych 5 lipca br. W dalszej części zabrali głos zaproszeni goście. Sławomir Broniarz Prezes ZNP powitał konferencję i życzył owocnych obrad. Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rektor Politechniki Warszawskie prof. Jan Szmidt zwrócił uwagę, że uczelnia to bardzo skomplikowany organizm, często największy zakład pracy w regionie i każda zmiana w jego funkcjonowaniu musi uwzględniać różne opinie. Wiceprzewodniczący OPZZ Andrzej Radzikowski omówił reformę szkolnictwa wyższego w kontekście szerokich działań central związkowych i propozycji nowelizacji ustawy o związkach zawodowych. Przedstawiciel Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP Marek Kisilowski stwierdził, że w NRR sprawa tej ustawy jest śledzona z dużym zainteresowaniem , ale i z zaniepokojeniem nad kierunkami zmian. Wreszcie prof. Piotr Stec Dziekan wydziału prawa Uniwersytetu Opolskiego przedstawił bardzo interesującą wypowiedź m.in. o reformach szkolnictwa wyższego w innych krajach. Po krótkiej przerwie, w trakcie której odbyła się konferencja prasowa i podpisanie, w obecności mediów, przez Prezesa RSzWiN ZNP Janusza Raka oraz Przewodniczącego KSN NSZZ „Solidarność” Bogusława Dołegę Apelu w sprawie zagwarantowania warunków do zrównoważonego rozwoju polskiej nauki i szkolnictwa wyższego, rozpoczęła się ponad dwugodzinna dyskusja. Zabrało w niej głos kilkanaście osób zarówno spośród członków Rady SzWiN ZNP  jak i innych organizacji, których członkowie byli obecni na Sali, w tym KSN NSZZ „Solidarność” i Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Na uwagę zasługuje wystąpienie Rektora Uniwersytetu Warszawskiego prof. Marcina Pałysa, który poparł szereg koncepcji zawartych w stanowisku związków zawodowych.

Z tekstem wystąpienia Prezesa Janusza Raka można się zapoznać klikając tutaj.

Informację przygotował Stanisław Różycki.

22 czerwca 2017 roku odbyło się posiedzenie Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP. Obrady Rady otworzył Prezes RSzWiN ZNP Janusz Rak, który poprosił, aby minutą ciszy uczcić pamięć, zmarłej w kwietniu br., naszej Koleżanki Małgorzaty Semczuk-Jurskiej. Następnie Rada przyjęła porządek posiedzenia i rozpoczęła obrady. W wyniku obrad pozytywnie zaopiniowano wnioski organizacji uczelnianych o nadanie Złotej Odznaki ZNP i odznaki za 50-letnią przynależność do ZNP. Na wniosek Komitetu Założycielskiego utworzono w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Koninie organizację uczelnianą pod nazwą Związek Nauczycielstwa  Polskiego w PWSZ w Koninie. Jest to już 75 organizacja zakładowa w pionie szkolnictwa wyższego i nauki ZNP. Rada przyjęła informację o działaniach Prezydium i Sekretariatu Rady w okresie styczeń-maj 2017 roku.

Głównym punktem obrad Rady była dyskusja programowa dotycząca wypracowania stanowiska Rady SzWiN ZNP wobec założeń planowanej Ustawy 2.0 Prawo o szkolnictwie wyższym. Tocząca się w środowisku akademickim dyskusja na temat założeń Ustawy 2.0 jest bardzo żywa a nawet burzliwa. Przedstawione przez zespoły konkursowe propozycje założeń reformy są bardzo kontrowersyjne, także propozycje wypracowane na konferencjach Narodowego Komitetu Nauki budzą wiele wątpliwości i niepokoju. Dlatego też długa, bo trwająca ponad 5 godzin, dyskusja prowadzona przez członków Rady była bardzo żywa, emocjonalna, a czasami burzliwa. W wyniku tej dyskusji powstał dokument „Stanowisko Rady SzWiN ZNP”, który będzie przedstawiany w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa wyższego oraz w Parlamencie Rzeczypospolitej Polskiej jako oficjalne stanowisko Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP w sprawie założeń Ustawy 2.0. Dokument ten zamieszczony jest w zakładce „Stanowiska i opinie”. Podczas dyskusji Rada wypracowała także stanowisko w sprawie dokumentu „Zagadnienia do dyskusji nad zakresem regulacji nowych przepisów o szkolnictwie wyższym”. Posiedzenie Rady zakończyło się w późnych godzinach wieczornych.

Galerię zdjęć z obrad Rady można obejrzeć klikając tutaj.

22 maja 2017 roku, w domu Braci Jabłkowskich w Warszawie odbył się III Kongres Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej i Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP, na którym przedstawiano wizję reformy postrzeganą przez środowiska KKHP i RSzWiN ZNP. Nasz pomysł na reformę” jest znakiem sprzeciwu środowiska naukowego wobec koncepcji reformy polegającej na. CENTRALIZACJI, AUTOKRACJI I PRYWATYZACJI i promowanej przez zespoły pracujące przy Ministerstwie.

• CENTRALIZACJA – a więc wykształcenie akademickie dla mieszkańców aglomeracji, wykształcenie zawodowe dla reszty. Dostęp do specjalistów, do naukowców dla metropolii, odcięcie od specjalistycznego akademickiego zaplecza dla reszty Polski.
• AUTOKRACJA – a zatem odebranie studentom i naukowcom współdecydującego o losach uczelni głosu.
• PRYWATYZACJA – czyli cios w klasę średnią, korzystającą na publicznej edukacji.

Kongres „Nauka dla Polski. Nasz pomysł na reformę” był silnym znakiem sprzeciwu środowiska naukowego wobec ideologicznej i anachronicznej zarazem koncepcji reformy. Kongres otworzyli: Przewodniczący KKHP – Aleksander Temkin i Prezes RSzWiN ZNP – Janusz Raki. Jako goście specjalni wystąpili: prof. Małgorzata Jacyno – Instytut Socjologii UW; prof. Jerzy Żyżyński – Wydział Ekonomii, były członek podkomisji sejmowej ds. nauki i szkolnictwa wyższego; dr hab. Maciej Gdula – Instytut Socjologii UW;

W panelach tematycznych dotyczących finansów, zarządzania i kadry w zreformowanych szkołach wyższych wystąpili: prof. Robert Tomanek, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach prof. Joanna Mytnik, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego Konstanty Gajda, kwestor Uniwersytetu Opolskiego, Stanisław Różycki i Janusz Szczerba, wiceprezesi RSzWiN ZNP.

Kongres zakończyła dyskusja „Polityczne stawki reformy nauki”, którą to poprowadził Filip Konopczyński (Fundacja Kaleckiego), a udział wzięli: prof. Jadwiga Staniszkis, red. Agata Szczęśniak, zastępczyni redaktora naczelnego OKO.Press, prof. Antoni Dudek, UKSW, red. Piotr Skwieciński, Wsieci.

16 maja 2017 roku, w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego odbyło się długo odkładane i przekładane spotkanie przedstawicieli Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP oraz KSN NSZZ „Solidarność” z podsekretarz stanu w MNiSW prof. Czerwińską
i sekretarzem stanu prof. Aleksandrem Bobko. Ze strony RSzWiN ZNP w spotkaniu uczestniczyli: Prezes Janusz Rak oraz wiceprezesi Janusz Szczerba i Stanisław Różycki oraz zaproszony na nasz wniosek – wiceprzewodniczący OPZZ , kol. Andrzej Radzikowski. Spotkanie z minister Czerwińską poświęcone było omówieniu rezultatów wprowadzenia nowego rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie zmiany zasad podziału dotacji dydaktycznej (tzw. algorytm). Minister Czerwińska przedstawiła założenia, którymi kierowało się Ministerstwo wprowadzając zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2017 roku (informowaliśmy o tym wcześniej) oraz rezultaty tego rozporządzenia w postaci zmian w rozdziale dotacji dydaktycznej dla poszczególnych uczelni (przekazaliśmy osobnym pismem zamieszczone w dzienniku Urzędowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego te dane). Wystąpienia przedstawicieli związków zawodowych wskazywały, że efektem tych zmian jest zwiększenie dotacji dla dużych uczelni, co odbywa się kosztem uczelni mniejszych, nie mających możliwości szybkiego dostosowania do nowych zasad. Wiceprzewodniczący OPZZ, kol. Andrzej Radzikowski, zwrócił uwagę, że obecny algorytm podziału dotacji nie sprzyja zrównoważonemu rozwojowi polski, a wręcz pogłębia zróżnicowanie pomiędzy dużymi ośrodkami centralnymi a mniejszymi. Nierównomierny rozwój regionów przynosi niekorzystne konsekwencje dla całej Polski. Ten problem dostrzega Unia Europejska kierując duże środki na zmniejszenie nierówności w rozwoju regionów. Niestety argumenty te zostały odrzucone przez Ministerstwo, a na konkretne pytanie czy zamierza ono dokonać jakichś korekt odpowiedź brzmiała jednoznacznie: nie, poza jakimiś drobnymi ulepszeniami. Poprosiliśmy prof. Czerwińską o udostępnienie danych, na których bazowało Ministerstwo dokonując podziału.

Druga część spotkania dotyczyła przygotowywanej ustawy o szkolnictwie wyższym w części poświęconej sprawom pracowniczym. Agenda tej części spotkania powstała
w wyniku dyskusji, która odbyła się w Zespole ds. usług publicznych Rady Dialogu Społecznego w dniu 9 maja 2017 roku (informacje z posiedzenia tego zespołu przekazaliśmy w oddzielnym komunikacie). Długa dyskusja odnosiła się do czasem bardzo szczegółowych spraw i pytań postawionych przez Ministerstwo (wysłaliśmy je do związków jak tylko do nas dotarły, ale odpowiedziały jedynie trzy organizacje). Prof. A. Bobko zadeklarował, że intencją kierownictwa MNiSzW jest nie zmienianie obecnie obowiązujących zasad zawartych w obecnej ustawie „Prawo o szkolnictwie wyższym”.  Z kolei związki wskazywały na konieczność dokonania zapisów, które jednoznacznie dawałyby prawo reprezentantom pracowników do uzgadniania zasad wynagrodzeń w uczelniach oraz zawierania umów o pracę na czas nieokreślony. Wiceprzewodniczący OPZZ powiedział, że pozycja związków zawodowych pracowników uczelni wyższych nie może być gorsza niż pozostałych pracowników. Ograniczenie w kodeksie pracy stosowania umów okresowych powinno być honorowane również w uczelniach wyższych. Dotyczy to także udziału związków zawodowych w podejmowaniu decyzji o podziale środków na wynagrodzenia. Strona związkowa zobowiązała się do pisemnej odpowiedzi na przesłane do nas pytania dotyczące spraw pracowniczych. Ustalono również, że w początkach lipca, po zakończeniu konferencji tematycznych na temat ustawy 2.0, odbędzie się kolejne spotkanie na ten temat.

W dniu 9 maja 2017 roku w siedzibie Rady Dialogu Społecznego  odbyło się spotkanie przedstawicieli RSzWiN ZNP oraz KSN NSZZ „Solidarność” w ramach posiedzenia Zespołu problemowego ds. usług publicznych RDS. W spotkaniu organizowanym przez Zespół problemowy ds. usług publicznych udział wzięli:

• Sławomir Broniarz – przewodniczący zespołu,
• Piotr Dardziński – podsekretarz stanu w MNiSW,
• Janusz Szczerba – v-ce prezes – Rada Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP
• Bogusław Dołęga – przewodniczący KSN NSZZ „Solidarność”
• Jerzy Dudek – – v-ce przewodniczący KSN NSZZ „Solidarność”
• Sebastian Zieliński – ekspert –Biuro Dialogu i Polityki Społecznej NSZZ „Solidarność”

Celem spotkania była dyskusja nad projektem ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym oraz dyskusja nad stanowiskiem Nr 5/2017 Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego Województwa Lubelskiego z dnia 7 kwietnia 2017r. w sprawie prac nad ustawą o szkolnictwie wyższym. Przewodniczący Zespołu, kol. Sławomir Broniarz otworzył posiedzenie, witając zaproszonych gości, a następnie poprosił podsekretarza stanu w MNiSW, Ministra Piotra Dardzińskiego o syntetyczne informacje dotyczące projektu ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym. W trakcie dyskusji przedstawiciele związków zawodowych omówili w skrócie wstępną opinię o projekcie ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym i w jednoznaczny sposób wskazali zasadność wycofania lub podjęcia gruntownych zmian w projekcie. Strona związkowa – RszWiN ZNP i KSN NSZZ „Solidarność” uważa, że projekt ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym stwarza istotne zagrożenia dla funkcjonowania instytutów badawczych oraz współpracy sektora nauki z biznesem. Najważniejsze z nich to:

• Osłabienie obecnego potencjału kadrowego instytutów badawczych.
• Utrata kompetencji laboratoriów akredytowanych (certyfikaty i uprawnienia).
• Ograniczenie aktywności krajowej i międzynarodowej w wyniku pozbawienia instytutów badawczych osobowości prawnej.
• Zagrożenie współpracy z sektorem przedsiębiorstw i procesów wdrażania innowacji w rezultacie ograniczenia samodzielności instytutów w podejmowaniu bezpośredniej współpracy z przedsiębiorcami, zwłaszcza sektora MŚP.

Argumentując to stanowisko, kol. Janusz Szczerba wykazał, że koncepcja bardziej intensywnego i efektywnego włączenia się instytutów badawczych w działania na rzecz polskich przedsiębiorstw, transfer wiedzy do gospodarki oraz badania w obszarach strategicznych dla rozwoju naszego kraju jest słuszna, jednak metoda rozwiązania tych problemów zaproponowana w projekcie ustawy o NIT nie jest w pełni trafiona, a szereg rozwiązań jest niespójnych i stwarza istotne zagrożenia dla sektora nauki, badań i rozwoju. Koledzy z KSN NSZZ „Solidarność” wypowiadali się w podobnym tonie, jednocześnie wskazując na brak zapisów w projekcie dotyczących spraw pracowniczych oraz instytucjonalne uniemożliwianie zdobywanie stopnia dr hab. i tytułu prof. pracownikom, którzy będą zatrudnieni w NIT. Głos w dyskusji zabrała także przedstawicielka pracodawców z Konfederacji „Lewiatan” odnosząc się szczegółowo do kilku zapisów
w projekcie. Odnosząc się do uwag strony związkowej i podsumowując dyskusję, Minister P. Dardziński stwierdził, że projekt ustawy konsultowany był na wielu spotkaniach
z dyrektorami instytutów, które mają być włączone do NIT. Według informacji przekazanej przez Pana ministra dyrektorzy wykazali zrozumienie, a nawet wielu z nich zadeklarowało swój udział w opracowywaniu statutu NIT. Odniósł się również do zapisów dotyczących spraw pracowniczych, które według niego powinny być i będą negocjowane w poszczególnych instytutach. Na koniec swojego wystąpienia Pan minister zadeklarował prowadzenie dalszych prac nad modyfikacją projektu i otwartość Ministerstwa na przedstawione postulaty. Opinię na temat projektu ustawy o NIT, Rada Szkolnictwa Wyższego i Nauki przekazała do MNiSW oraz wysłała do naszych organizacji związkowych.

W punkcie drugim posiedzenia odbyła się dyskusja nad stanowiskiem Nr 5/2017 Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego Województwa Lubelskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r.oku w sprawie prac nad ustawą o szkolnictwie wyższym. Przedstawicielka Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego Województwa Lubelskiego przedstawiając to stanowisko, wyraziła zaniepokojenie związane z nieuwzględnieniem spraw pracowniczych w dotychczasowych pracach nad ustawą 2.0. Minister Piotr Dardziński stwierdził, że jest to obszar, za który nie odpowiada w ministerstwie i w związku z powyższym nie chce ustosunkowywać się do szczegółów problemu. Zapewnił jednak zebranych przedstawicieli związków zawodowych, że przekaże informację Panu Ministrowi NiSW dotyczącą tego problemu.

15 lutego 2017 roku na terenie kampusu uniwersyteckiego w Kortowie, pod patronatem J.M. Rektora UWM prof. dr. hab. Ryszarda Góreckiego, odbyło się sympozjum pod hasłem „Oczekiwania i możliwości działania młodych pracowników na rzecz społeczności akademickiej i rozwoju uczelni w świetle zmian w szkolnictwie wyższym”. Jego celem było przybliżenie stanu prac nad nowelizacją ustroju funkcjonowania szkół wyższych oraz roli związków zawodowych w tym procesie. W sympozjum udział wzięli Prorektor ds. kadr – prof. dr hab. Grzegorz Białuński, doradca Wiceprezesa Rady Ministrów Jarosława Gowina – pan Michał Wypij, Janusz Rak – Prezes RSzWiN ZNP, Stanisław Różycki – Wiceprezes RSzWiN ZNP, Przewodniczący Rady Wojewódzkiej OPZZ Województwa Warmińsko-Mazurskiego – Jarosław Szunejko przedstawiciele NSZZ „Solidarność” UWM i NSZP UW-M „Prawda”, członkowie organizacji związkowych z ośrodków akademickich z całej Polski, w tym z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Warszawskiej, dziekani poszczególnych wydziałów oraz członkowie i sympatycy ZNP w UWM w Olsztynie. Doradca Wiceprezesa Rady Ministrów przedstawił tzw. Strategię Gowina, której celem są zmiany prawa regulującego zasady funkcjonowania nauki polskiej w zakresie umiędzynarodowienia, efektywnego systemu zarządzania i kontaktów z gospodarką oraz nowych ścieżek awansu zawodowego dla dydaktyków oraz grupy naukowców. Kluczowym punktem sympozjum była debata dotycząca oczekiwań i możliwości włączenia młodych pracowników do działań na rzecz społeczności akademickiej i rozwoju uczelni w świetle przewidywanych zmian. Jej uczestnicy wyrazili szereg uwag dotyczących zarówno proponowanych zmian w systemie szkolnictwa wyższego, jak również oczekiwań młodych pracowników nauki w tym zakresie. Przeprowadzona dyskusja pozwoliła na sformułowanie kilku kluczowych, z punktu widzenia beneficjentów zmian, wniosków i postulatów:

1. konieczność wyeliminowania obowiązkowej habilitacji – habilitacja nie sprzyja rozwojowi naukowemu, a raczej go hamuje – polskie uczelnie pomimo wzrostu liczby habilitacji w ostatnich latach, przesunęły się na dalsze miejsca w międzynarodowych rankingach uczelni wyższych; habilitacja umożliwia tylko awans akademicki, a nie naukowy (rozpoznawalność); kariera naukowa i kariera akademicka to dwie niezależne od siebie drogi;
2.  konieczność wzrostu wynagrodzeń dla młodych adeptów nauki – czas dynamicznego ich rozwoju naukowego/zawodowego (do 35 roku życia) zbiega się z okresem zakładania rodziny, nabywania mieszkań etc.; zapewnienie odpowiedniej stopy życiowej młodym pracownikom jest niezbędnym elementem wyeliminowania drenażu talentów przez sektor biznesowy;
3. konieczność zmniejszenia obciążeń dydaktycznych oraz administracyjnych – rosnący stopień obciążenia pracowników naukowych czynnościami nie związanymi z nauką (biurokratyzacja) oraz wysoki poziom pensów dydaktycznych jest czynnikiem w znacznym stopniu ograniczającym tempo rozwoju karier naukowych młodych pracowników;
4. konieczność zmian w systemie ocen pracowników akademickich – istniejący system punktowy prowadzi do wielu patologii (np. „spółdzielnie pisania artykułów”) i nie pozwala w sposób obiektywny dokonać rzetelnej, indywidualnej oceny faktycznego wkładu pracownika w rozwój nauki;
5. konieczność synchronizacji zmian w szkolnictwie wyższym z odpowiednimi zmianami w oświacie – poprawa jakości kształcenia wyższego nie jest możliwa bez przeprowadzenia odpowiednich reform w oświacie – szczególnie w zakresie szkolnictwa średniego; absolwenci szkół średnich, po zdaniu matury, są naturalnymi kandydatami na studentów.